zwierzęta: marca 2011

środa, 2 marca 2011

Samce wilków (basiory) są większe od samic (wadery) o ok. 20–25%. Długość ciała dorosłego wilka wynosi przeciętnie 100–130 cm^[9], nie licząc ogona.
Średnia długość ogona (30–50 cm) to ok. 1/3 długości ciała zwierzęcia. Na grzbietowej części ogona (8–10 cm od jego nasady) znajduje się niebieskoczarny gruczoł nadogonowy, tak zwany fiołkowy, którego znaczenie nie jest jeszcze do końca wyjaśnione.

Wielkość

Wysokość w kłębie: samiec 70–85 cm (niekiedy do 90 cm^[10]), samica 60–75 cm,
Długość ciała: przeciętnie 100–130 cm; niekiedy do 160 cm^[9],
Długość ogona: 30–50 cm^[9],
Masa ciała: samiec 45–60 kg, (wyjątkowo do 75 kg^[9]), samica 30–50 kg.

Długość wilczego tropu wynosi 10–13,7 cm, przy szerokości 8–9 cm. Przednie nogi są wbite w stosunkowo wysoką i wąską klatkę piersiową. Łokcie skierowane są do wewnątrz, a stopy na zewnątrz, co daje możliwość stawiania nóg leżących po tej samej stronie ciała w jednej linii. Wymiary tylnej łapy są o 1–2 cm mniejsze.

Wzór zębowy		I	C	P	M
42	=	3	1	4	2
42	=	3	1	4	3

Pokrywa włosowa składa się z dwóch rodzajów włosów: długich i sztywnych włosów prowadzących, zapewniających odprowadzenie wody oraz podszerstka zapewniającego izolację termiczną. Pasmo długich włosów, osiągające nawet 17 cm, przebiegające od karku po barki, tworzy tzw. "grzywę", którą wilk stroszy, chcąc okazać swą złość lub w momencie pobudzenia. Wilki posiadają włosy o różnej barwie – od prawie czarnych poprzez szare, brązowe aż do białych.

Demonstracja uzębienia

Dorosły wilk ma 42 zęby, których długość dochodzi do 27 mm (całkowita długość kłów dochodzi nawet do 57 mm). Wzór zębowy dorosłego osobnika to 3I+1C+4P+2M w każdej połówce szczęki i 3I+1C+4P+3M w każdej połówce żuchwy. Młody wilk ma 28 zębów mlecznych w układzie 3-1-3. Nacisk szczęki dorosłego wilka może wynosić do 15 kg/cm². Po ukończeniu 10 roku życia następuje powolne ścieranie się kłów i pojawiają się trudności w pobieraniu pokarmu, co w połączeniu z uszkodzeniami nabytymi w walkach może po pewnym czasie prowadzić do śmierci głodowej zwierzęcia.
Przełyk ma bardzo rozciągliwe ściany, co pozwala na połykanie nawet dużych kawałków mięsa. Żołądek o pojemności około 9 litrów jest bardzo duży w stosunku do rozmiarów ciała zwierzęcia.
Długość życia to w warunkach naturalnych od 12 do 16 lat, w niewoli do 20 lat. Wilki uzyskują płodność zwykle w 2 – 3 roku życia (chociaż znane są wypadki wcześniejszego pojawienia się cieczki – nawet w 1 miesiącu życia) i długo mogą pozostawać płodne (do 10 roku życia, a nawet później w przypadku samców). Ruja występuje raz do roku, zwykle pod koniec zimy (luty, marzec). Rozmnaża się zwykle tylko para alfa. Ciąża trwa 60 – 65 dni. Wadery rodzą (szczenią się) w norach, wykrotach lub na ziemi, w dobrze osłoniętych legowiskach. W jednym miocie zwykle rodzi się od 4 do 7 wilcząt, ale zdarzają się mioty liczące do 12 szczeniąt. Młode rodzą się ślepe i wymagają utrzymywania stałej temperatury otoczenia. Wilki otwierają oczy po 12 – 15 dniach. W pierwszym okresie życia matka karmi je własnym mlekiem, nie opuszczając w tym czasie legowiska. Zaopatrzeniem rodziny w pokarm zajmuje się samiec. Później młode karmione są przez całe stado wstępnie przeżutym i nadtrawionym pokarmem. W ciągu kilku pierwszych miesięcy następuje najszybszy rozwój masy ciała. Młode zaczynają polować z rodzicami po zmianie uzębienia. Śmiertelność podczas pierwszego roku życia wynosi od 50 do 85%.
Wilk jest wytrawnym wędrowcem. Może przebyć 40 – 70 km (średnio 20 km) dziennie, ale znane są wypadki, gdy zwierzę w ciągu doby przebyło 160 km. Przez krótki czas (do 5 minut) może utrzymać prędkość do 60 km/h, choć zwykle porusza się z prędkością ok. 8 km/h.

Poruszają się stępem, kłusem i galopem. Wataha i
dąca truchtem (chód pośredni między stępem a kłusem) pozostawia z reguły jeden ślad, gdyż poszczególne osobniki stąpają trop w trop (tzw. sznurowanie).
Aktywność wilków zależy od wielu czynników (baza pokarmowa, antropopresja, cykl świetlny, pora roku, temperatura), lecz zwykle wzmaga się w okresie porannym i wieczornym.

Występowanie i środowisko życia wilka

Wilk szary zamieszkuje Azję oraz północne tereny Europy i Ameryki Północnej.
Najwięcej wilków żyje w Kanadzie (50 tys.), w Rosji (30 tys.) i na terenie Alaski (5–7 tys.). W Europie najwięcej wilków występuje w Rumunii (ok. 2,5 tys.). Spotykane są też one na Półwyspie Skandynawskim, w Polsce, Ukrainie, Słowacji, we Włoszech i w innych krajach.
W Polsce najwięcej wilków żyje w województwach: podkarpackim, małopolskim, podlaskim, a także w niewielkiej liczbie na terenie innych województw. Największą ostoją wilków są Karpaty i Pogórze Karpackie (184–214 osobników), następnie Roztocze (72–93 osobniki) oraz puszcze północno-wschodniej Polski (172–211 wilków). Tereny na zachód od Wisły są zasiedlane przez wilki w dużym rozproszeniu, i poza wilkami z Puszczy Noteckiej, gdzie bytuje ich kilka, nie ma tam stałej populacji tych zwierząt. Ciągle występuje też proces migracji, który powoduje, że wilki pojawiają się na terenie Polski zachodniej, jak i przechodzą z Polski na teren Niemiec. Dawniej do Polski swobodnie przechodziły wilki z obszaru Słowacji, Ukrainy czy Białorusi. Obecnie ich wędrówki są znacznie ograniczone dużymi obszarami, na których wilki wytępiono. W niewielkim stopniu migracje takie prawdopodobnie nadal zachodzą.
Do niedawna liczbę polskich wilków szacowano na 1070 osobników wilka europejskiego (Canis lupus lupus), jednak rozpoczęta w 2000 na terenie północno-wschodniej Polski, a od 2001 ogólnopolska inwentaryzacja zwierząt wykazała, iż liczba ta jest zawyżona. Z przeprowadzonych przez naukowców i leśników badań wynika, że w 2001 roku w Polsce było 463–564 wilków. Różnice szacunków wynikły z metodyki i skali badań. Wcześniej analizowano znacznie mniejsze jednostki przestrzenne, co w połączeniu z faktem, iż wilki zajmują dość znaczne terytoria, owocowało kilkakrotnym liczeniem tych samych osobników. W tych samych badaniach stwierdzono, że na zachodzie Polski populacja wilków wyraźnie maleje, co przypisuje się kłusownictwu oraz ograniczeniom w swobodnym przebywaniu większych przestrzeni spowodowanym m.in. przez drogi szybkiego ruchu czy obszary zabudowane.

Według danych Zakładu Badania Ssaków PAN, liczebność wilków w Polsce w sezonie 2006/2007 oszacowano na 384–598 osobników, a w sezonie 2008/2009 na 543–687

Wilki

Wilk, wilk szary (Canis lupus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae).
Zamieszkuje lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Zwykle terytorium zajmowane przez watahę to 100-300 km², ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy. Wilk jest wytrwałym wędrowcem, jest w stanie w dobę pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. W poszukiwaniu partnerki samiec potrafi w ciągu 2 tygodni przebyć ponad 600 km.
Stada wilków liczą do 20 osobników, zwykle jednak są znacznie mniej liczne, będąc grupą rodzinną składającą się z pary rodzicielskiej, młodych i ewentualnie części wilków z poprzedniego miotu. Watahy mają ściśle określoną hierarchię wewnętrzną. Wilki mają rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych – feromonów i własnych odchodów (znakowanie).
Żywią się głównie średniej i dużej wielkości ssakami kopytnymi (jelenie, dziki, sarny), nie gardząc mniejszymi zwierzętami czy padliną, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki lub ich stada. W sprzyjających warunkach chętnie zjadają ryby. Przy braku pożywienia, lub w okresie wychowywania młodych, zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane.
Dawniej wilki były szeroko rozprzestrzenione, lecz ekspansja człowieka wpłynęła na ograniczenie ich populacji. Obecnie w większości państw objęto je ochroną gatunkową. Podejmuje się próby reintrodukcji tego gatunku, na najszerszą skalę w USA, ale także w Europie.

Wilk od początku był i jest nadal obecny w ludzkiej kulturze. Na ogół w kontekście negatywnym, jako drapieżca, zabójca lub wcielone zło, wzbudzające powszechny lęk. Z drugiej strony, podziwiana jest wilcza niezależność, siła i wytrwałość. Ostatnio, na skutek wzrostu świadomości ekologicznej, postrzeganie wilka ulega stopniowej poprawie. Miejsce strachu zaczyna zajmować zrozumienie jego roli w ekosystemie.

Kanarek

Kanarek (Serinus canaria) – niewielki ptak z rodziny łuszczaków, dorosłe osobniki osiągają długość ciała od 12,5 cm do 13,5 cm. Występuje w rzadkich, gęsto zakrzewionych lasach Wysp Azorskich, Kanaryjskich i Madery. Nazwa kanarek pochodzi od Wysp Kanaryjskich.
Samiec ubarwiony jest w tonacji oliwkowozielonej z żółtawymi policzkami i spodem ciała. Samica jest ubarwiona skromniej, z przewagą odcieni szarości. W rejonach występowania jest często spotykany w ogrodach i parkach miejskich. Żywi się nasionami, pąkami kwiatów, jagodami, a w okresie chowu piskląt karmi je owadami. Buduje gniazda w kształcie czarki w rozgałęzieniach krzewów. Samica składa od 2 do 4 jaj, które wysiaduje przez 14 dni. Po wykluciu młode przebywają w gnieździe przez ok. 18 dni. Wyprowadza 2 do 4 lęgów w roku.

Jest protoplastą kanarka domowego. W 1478 roku został sprowadzony przez Hiszpanów do Europy gdzie stał się protoplastą licznych ras hodowlanych, różniących się ubarwieniem, wielkością i śpiewem.

Konotacje w kulturze

Koń – jaki jest, każdy widzi – to adnotacja dotycząca konia w późnobarokowej encyklopedii Nowe Ateny pióra Benedykta Chmielowskiego. Dziś pełni ona rodzaj popularnego powiedzonka, którym kwituje się różnego rodzaju oczywistości.

Koń – podać jego odgłos – to cytat ze słynnej komedii Rejs w reż. Marka Piwowskiego. Odpowiedź Pa-ta-taj jest oczywiście błędna, bo chodziło o odgłos paszczą.

Koń go zjadł – staropolskie przysłowie; według jednej z interpretacji chodzi w nim o horrendalnie wysokie koszty utrzymania konia pod wierzch.

Koń, pomimo że w dziedzinie transportu należy do przeszłości, do dziś stanowi swoisty nobilitujący symbol w motoryzacji. Powszechne jest określanie szybkiego sportowego auta mianem "rumaka", a niektóre firmy obrały właśnie konia jako logo firmowe (Ferrari) lub logo typu samochodu (Ford Mustang). Koń, tym razem mitologiczny (Pegaz), jest marką hiszpańskich ciężarówek i ciągników siodłowych PEGASO. Osobliwym przypadkiem wykorzystania nazwy konia jako marki samochodu jest rodzimy Tarpan, bynajmniej nie kojarzony ani z rewelacyjnymi osiągami, ani nawet z nadzwyczajną mocą.

Zootechniczna terminologia części ciała konia

Głowa, na której wyróżnia się:

Część górna (mózgowa):
- potylicę – za uszami w miejscu, gdzie szyja łączy się z głową
- ciemię – przed i między uszami
- grzywka (czupryna) – pęk włosów pokrywający ciemię
- czoło – znajduje się między oczami
- oczodoły i oczy
- skronie – między małżowiną uszną i okiem
- małżowiny uszne z okolicami przyusznymi
Część pyskowa (trzewioczaszka):
- nos z grzbietem nosa
- nozdrza
- chrapy
- otwory nosowe
- warga górna
- warga dolna z bródką
- szpara pyskowa z kątami pyskowymi
- lica
- policzki i okolice łzowe
- ganasze
- sanki – czyli dolne i tylne brzegi żuchwy
- rów międzyszczękowy

Szyja, na której wyróżnia się:

boki szyi (lewy i prawy)
kark
grzywę – czyli włosień wystający z karku
wrąb (przegub karkowy)
podgardle – to dolny brzeg szyi
przegub gardłowy
rowki naczyniowe – znajdują się z obu stron szyi w okolicy podgardla

Tułów (kłoda) składa się z:

Przód tułowia:
- kłąb
- łopatka
- występ barkowy
- staw barkowy
- łokieć
- pacha
Środek tułowia (łącznik):
- grzbiet
- lędźwie (nerka)
- ożebrowanie klatki piersiowej
- mostek
- brzuch
- podbrzusze
- słabizny
- doły głodowe
Zad:
- krzyż
- zewnętrzne guzy biodrowe
- udo
- kolano z fałdem kolanowym
- kulsze
- pośladki
- krocze, odbyt i srom (u klaczy)
- nasada ogona
- rzep ogona
- kiść ogona

Nogi (część wolna kończyny)

podramię (przedramię)
nadgarstek (napiąstek)
nadpęcie
okolica stawu pęcinowego z ostrogą i szczotką pęcinową
pęcina
korona
kopyto
kasztany – występują na wewnętrznej stronie przedramienia i stawu skokowego

Uzębienie konia

Końskie zęby stale rosną, mniej więcej 4 mm rocznie. Są one systematycznie ścierane ok. 2 mm na rok, wskutek rozcierania pobieranego pokarmu. Szczęka jest szersza niż żuchwa, dlatego zęby trzonowe i przedtrzonowe ścierają się nierównolegle, pod kątem. Miękki pokarm powoduje, że zęby trzonowe i przedtrzonowe nie ścierają się równomiernie na całej powierzchni, co powoduje że na zewnętrznej stronie zębów górnych i wewnętrznej stronie zębów dolnych tworzy się ostra jak nóż krawędź. Należy przynajmniej raz do roku skontaktować się z weterynarzem, który sprawdzi stan uzębienia zwierzęcia i w razie potrzeby odpowiednio je starnikuje. Problemy związane z uzębieniem przekładają się bardzo często na kłopoty w pracy z końmi – trudności przy kiełznaniu, niespokojna głowa, nieakceptowanie wędzidła, problemami z pobieraniem pokarmu oraz przeżuwaniem.

Chód konia

Chody konia

Wśród naturalnych chodów konia rozróżnia się (w kolejności według prędkości):

stęp – chód czterotaktowy; koń stawia nogi w kolejności: lewa tylna, lewa przednia, prawa tylna, prawa przednia. Rodzaje stępa: swobodny, pośredni, wyciągniety.

kłus – chód dwutaktowy, koń stawia dwie nogi po przekątnej (prawa przednia i lewa tylna, lewa przednia i prawa tylna). Rodzaje kłusa: roboczy, pośredni, zebrany, wyciągniety. Z punktu widzenia jeźdźca w rekreacji – kłus anglezowany, ćwiczebny (pełny siad) lub w półsiadzie. Kłusaki mają również kłus szybki, który u innych koni nazywamy już galopem.

W jeździe rekreacyjnej oraz sportowej jeździec anglezując, powinien podnosić się z siodła w momencie, gdy koń stawia przednią, zewnętrzną nogę. W konkursach ujeżdżeniowych na czworobokuod klasy P stosuje się tylko kłus ćwiczebny.

galop – trzytaktowy chód konia (źle ułożone konie czasem galopują czterotaktem), koń stawia najpierw nogę tylną, potem dwie nogi po przekątnej, a następnie przednią prowadzącą – w zależności więc od tego, która noga stawiana jest jako ostatnia, rozróżnia się galop na lewą i prawą nogę. Rodzaje galopu: roboczy, pośredni, zebrany i wyciągniety. Można galopować w półsiadzie lub w pełnym siadzie.

Koń powinien galopować na tę samą nogę, w którym kierunku idzie (w lewo – na lewą, w prawo – na prawą). Jeśli tak nie jest, a jest to zamierzone mówi się, że jeździec prowadzi konia kontrgalopem. Jazda kontrgalopem jest trudnym technicznie elementem, bowiem utrudnia koniowi zachowanie równowagi. Jeśli kontrgalop nie był zamierzony to nazywamy go galopem fałszywym.

Cwał – na podstawie 16 zdjęć Eadwearda Muybridgea z 1887 roku

Cwał – jest najszybszym rodzajem galopu, często uważany za odrębny chód, gdyż w przeciwieństwie do innych rodzajów galopu jest czterotaktowy. Koń stawia nogi w kolejności: lewa tylna, prawa tylna, lewa przednia, prawa przednia, lub odwrotnie, po czym następuje faza lotu (na animacji).

Oprócz tych podstawowych chodów konia wyróżnia się jeszcze dwutaktowy inochód (koń stawia nogi w kolejności: prawa przednia z prawą tylną, a następnie lewa przednia z lewą tylną) oraz tölt. Istnieje również wiele chodów sztucznych, czyli wyuczonych przez człowieka np. piaff, pasaż czy stęp hiszpański.
Chody mogą być wrodzone (stęp, galop, kłus, cwał) lub nabyte (piaff, pasaż). Każdy z wymienionych powyżej chodów ma dwa rodzaje (tempa): szybki i wolny i można w nim wprowadzać modyfikacje, takie jak skracanie czy wydłużanie kroku.

Umaszczenie koni

Konie charakteryzują się wielką różnorodnością umaszczeń, które w większości przypadków nie jest cechą rasową. Wyjątkami od tej reguły są rasy: haflinger (umaszczenie kasztanowate z konopiastą grzywą i ogonem), appaloosa (umaszczenie tarantowate), konik polski (umaszczenie myszate), palomino (umaszczenie izabelowate), fiording (umaszczenie bułane) oraz koń fryzyjski (umaszczenie kare, jedyną możliwą odmianą jest mała gwiazdka na czole), albino (umaszczenie białe).
Appaloosa należą do koni o maści leopard. Są to wszystkie ubarwienia koni, na których widać kropki. Jednym z rzadszych rodzajów leopard jest snowflake, jasne kropki na ciemnej powierzchni.

Ciekawe kolory sierści charakteryzują także Quarter horse, m.in. buckskin: sierść beżowa, grzywa ciemna, paint indiana: nieregularne plamy różnych kolorów. Istnieje też silver dapple: czekoladowo-szara sierść z srebrną grzywą i ogonem.

Rasy koni

Wyhodowano wiele ras koni. Najpopularniejsze to:

czystej krwi arabskiej – jej krzyżówki dały początek wielu innym rasom
pełnej krwi angielskiej – konie wyścigowe

Polskie rasy koni:

rasa wielkopolska (wlkp)
rasa huculska (hc)
rasa śląska (śl)
rasa małopolska (młp)
Konik polski (kn) oraz jego odmiana konik biłgorajski (knb)
Kuc feliński (kf)
Polski koń zimnokrwisty (z)

Nazwy koni w zależności od wieku:

sysak – młody koń do około 6 miesiąca życia, odżywia się głównie mlekiem matki.
odsadek – młody koń odłączony od klaczy matki
źrebię – młody koń poniżej 1 roku.
klaczka – samica konia w wieku 1-3 lat.
ogierek – samiec konia w wieku 1-3 lat.
klacz, kobyła – samica konia powyżej trzeciego roku życia.
ogier – samiec konia powyżej trzeciego roku życia, zazwyczaj hodowany dla rozrodu.

Inne nazwy:

wałach – wykastrowany samiec.
wnęter – samiec konia z wadą rozwojową, polegającą na niewłaściwym umieszczeniu jąder (poza moszną – zob. wnętrostwo).

Koń

Koń domowy (Equus caballus L.) – ssak nieparzystokopytny z rodziny koniowatych. Koń został udomowiony prawdopodobnie na terenie północnego Kazachstanu w okresie kultury Botai tj. około 3,5 tys. lat p.n.e. Przodkiem konia domowego były prawdopodobnie koń Przewalskiego i tarpan oraz wymarłe azjatyckie konie tundrowe i leśne. Ważna jest informacja, iż koń Przewalskiego jeszcze nie wyginął, a tarpan odnajduje zamienną odmianę w koniku polskim. Takie same z wyglądu, stają się nowocześniejszymi potomkami wymarłych tarpanów^{[potrzebne źródło]}. W styczniu 2007 zespół naukowców z Massachusetts Institute of Technology i Uniwersytetu Harvarda poinformował, że stworzył wstępną mapę genomu konia. Wysokość konia mierzy się w kłębie specjalną laską zoometryczną. Niegdyś najpopularniejsze zwierzę pociągowe, następnie wyparte przez maszyny (zob. traktor, kombajn). Dziś używany w celach rekreacyjnych i sportowych, jako zwierzę pociągowe – jedynie w biedniejszych gospodarstwach. Przeciętna długość życia koni wynosi 25-30 lat.

Śmieszne chomiki

Chomik turecki

Chomik turecki, chomik azerski (Mesocricetus brandti) – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, blisko spokrewniony z chomikiem syryjskim. Jest używany jako zwierzę laboratoryjne, ale nie jest szeroko dostępnym gatunkiem na rynku. W USA jest dostępny do kupienia, ale mniej popularny niż syryjski, ze względu na swój agresywny temperament.Żyje w Turcji, Libanie, Gruzji, Azerbejdżanie, Iranie i Rosji.
Rozród
Podobny do innych chomików. Jest gatunkiem samotnym i samica sama wychowuje młode. Po kopulacji samca przestaje interesować samica.
Zachowanie
Agresywny, dość trudny w hodowli, można go jednak oswoić, co trwa znacznie dłużej niż innych myszowatych. W naturze prowadzi bardzo skryty tryb życia, najbardziej aktywny jest wieczorem. Żyje przeciętnie 2 lata.
Zagrożenie

Jest wpisany do czerwonej księgi IUCN

Chomik syryjski

Chomik syryjski (Mesocricetus auratus) – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, hodowanego także jako zwierzę domowe.Występowanie
Ojczyzną chomika syryjskiego jest Azja Mniejsza, gdzie zamieszkuje on tereny pustynne i półpustynne, można go spotkać też na polach zbożowych. Złocista barwa futra (stąd nazwa łacińska auratus – złocisty) utrudnia obserwowanie tego gryzonia na wolności, przez co mało wiadomo o jego biologii i zachowaniu.

Udomowienie chomika syryjskiego

Chomik syryjski został opisany po raz pierwszy w 1839 r. przez brytyjskiego zoologa Waterhouse'a i nazwany Cricetus auratus. Biorąc pod uwagę to, że gatunek ten nie wyróżniał się jakimiś specjalnymi cechami, nie interesowano się nimi zbytnio. Z czasem obserwowano je coraz rzadziej, aż w końcu uznano je za gatunek wymarły. Dopiero w 1930 r. profesor Aharoni z University of Jerusalem, prowadzący prace wykopaliskowe w okolicach Aleppo w Syrii, znalazł samicę z 12 młodymi. Ponieważ zwierzęta znalezione w 1930 roku były nieco większe, niż te odnalezione przez Waterhouse'a, zostały opisane pod łacińską nazwą Mesocricetus auratus. Jednak informacje dotyczące ich dalszych losów nie są ujednolicone. Część opracowań autorów o chomikach podaje, że większość zwierząt nie przeżyła drogi do Jerozolimy i padła, zaś pozostałe - jeden samczyk i dwie samiczki, rozmnożyły się już po trzech miesiącach i dopiero ich potomstwo ruszyło na podbój świata. Inni uważają, że ta trójka (niektórzy uważają, że czwórka) młodych trafiła do Anglii, do Londynu, i dopiero tam doczekała się przychówku, zaś te, które pozostały w Syrii padły. Tak czy inaczej wiadomo, że wszystkie chomiki syryjskie na świecie pochodzą od trzech lub czterech zwierząt. Dzięki łączeniu i rozmnażaniu odłowionych chomików otrzymano kolejne przychówki, w których na skutek mutacji pojawiły się nowe cechy budowy ciała i umaszczenia. Pomimo ocalenia gatunku przed wyginięciem, chomiki syryjskie nie budziły większego zainteresowania. Dopiero gdy w 1938 roku trafiły do Stanów Zjednoczonych jako zwierzęta laboratoryjne zaczęła się ich kariera. Okazała się bowiem, że łatwo się mnożą i oswajają, a co za tym idzie idealnie nadają się do domowej hodowli. Do Polski pierwsze chomiki dotarły po II wojnie światowej, w 1950 roku.

Wygląd

Ciało chomika syryjskiego jest walcowate, osiąga długość 15 – 18 cm i wagę 80 – 140 g. Ogon osiąga rozmiary 10 – 15 mm. Nogi ma krótkie, silne i przystosowane do długich biegów. Łapy są nieowłosione, przednie mają 4 wykształcone palce, kciuk jest zredukowany do małego wyrostka. Tylne łapy mają 5 palców i wyposażone są w zgrubienia na podeszwach ułatwiające wspinanie się. Chomiki posiadają krótkie nieowłosione ogony, swym kształtem zbliżone do ogona niedźwiedzia. Charakterystyczną cechą są torby policzkowe, służące przede wszystkim do gromadzenia i transportu pokarmu. Chomik może ich użyć także do przenoszenia młodych, a gdy wypełni je powietrzem, do utrzymania się na wodzie^{[potrzebne źródło]}. Chomiki oznaczają terytorium za pomocą gruczołów zapachowych, u chomika syryjskiego położone są one na bokach ciała w pobliżu tylnych odnóży. Chomiki maja duże wypukłe oczy, charakterystyczne dla zwierząt aktywnych o zmierzchu i nocą. W dzień nie widzą zbyt ostro. Podczas poszukiwania pożywienia posługują się świetnym węchem, który służy im także do oceny jakości pokarmu. Chomiki mają bardzo dobry słuch. Słyszenie ułatwiają duże i dobrze rozwinięte małżowiny uszne, które podczas snu zwierzę kuli i przyciska, aby ciasno przylegały do głowy. Chomikowi w orientacji pomagają wibrysy – długie włosy czuciowe. Chomiki, jak wszystkie gryzonie, posiadają bezkorzeniowe, stale rosnące siekacze. Tętno chomika uzależnione jest od pory dnia i wynosi 380-412/min, wykonuje około 75 oddechów/min, a temperatura jego ciała w okresie rektum osiąga 36,3 – 37,5 °C. Może posiadać krótką, rzadziej długą sierść.

Chomik syryjski – ubarwienie

Chomik syryjski - odmiana cream

Ubarwienie

W wyniku spontanicznych mutacji, a następnie selekcji hodowlanej, powstała niezliczona ilość odmian barwnych chomika syryjskiego: zbliżona do naturalnej (Golden), kremowa (Cream), biała (White), cynamonowa (Cinnamon), czarna (Black), popielata, srebrno-szara (Silver grey). Zdarzają się też chomiki albinotyczne, o białej sierści i czerwonych oczach.
Za podstawowy typ włosa u chomika syryjskiego uważa się sierść krótką - short hair, jednak podobnie jak w przypadku odmian kolorystycznych, w wyniku selekcji hodowlanej otrzymano także inne typy włosa. Wyróżniamy więc chomiki długowłose - long hair, satynowe - satin (chomiki satynowe posiadają gładką, lśniącą sierść. Włos zyskuje połysk ponieważ jest niezwykle cienki) oraz rex (sierść gęsta i kręcona, cechą charakterystyczną są tu kręcone wąsy czuciowe).

Pożywienie

Chomiki żyjące na wolności mają bardzo urozmaicony jadłospis. Zależy on od pory roku. Żywią się przede wszystkim pokarmem roślinnym- głównie nasionami i owocami. Chętnie jedzą marchew i jabłka. Zwierzęta te potrzebują także niewielkich ilości białka zwierzęcego. Nie piją dużo wody, lecz muszą mieć do niej dostęp. Chomiki domowe odżywiają się także specjalną karmą. Można im dawać różne owoce i warzywa, lecz nie powinno się podawać owoców pestkowych oraz sałaty.

Tryb życia

Chomiki aktywne są głównie nocą. Prowadzą bardzo aktywny tryb życia, przemierzają duże odległości w poszukiwaniu pokarmu. Chomiki syryjskie są typowymi samotnikami i należy je trzymać pojedynczo. Zwierzęta te biegają wolniej bardziej wydłużając tułów od innych gatunków. Gdy temperatura otoczenia spadnie poniżej 6 °C chomik zapada w stan hibernacji, jest to sen zimowy. Ale gdy temperatura wzrasta powyżej 37 – 38 °C zwierzę zapada w sen letni – nazywany estywacją. Chomiki na wolności wykopują nory z tunelami i komorami przeznaczonymi na legowisko, magazyn pokarmu (może zebrać nawet do 16 kg) oraz na "toaletę". Długość nory dochodzi do 2 metrów.

Rozród

Ruja u samicy chomika syryjskiego powtarza się regularnie co 4 – 6 dni. Zaloty chomików przypominają walkę. Zwierzęta ścigają się i szamocą, w końcu zaczynają się obwąchiwać i lizać nawzajem, po czym dochodzi do kopulacji. W krótkim czasie dochodzi do następnych zbliżeń, aż do momentu, gdy popęd samicy osłabnie i przegoni ona samca. Jeśli samiec nie ma drogi ucieczki, to samica w obronie przyszłego potomstwa potrafi nawet zabić partnera.
Ciąża trwa 16-20 dni, a w miocie jest 3-12 młodych, chociaż są mioty liczące nawet 14 osesków. Poród za względu na małe rozmiary młodych ma łagodny przebieg. Samica, aby zapobiec skażeniu gniazda zjada młode, które urodzą się martwe. Młode rodzą się nagie i ślepe. Samica przegryza pępowinę, po czym dokładnie wylizuje i masuje nowo narodzone potomstwo, co pomaga usprawnić krążenie krwi. Matka karmi młode leżąc na nich. Po około 2 tygodniach młodym rośnie pierwsza sierść, a po 4 tygodniach wychodzą z gniazda.
Młode rosną bardzo szybko. Trzeciego dnia po urodzeniu wyodrębnia się już pigmentacja skóry. Piątego dnia pojawia się delikatny meszek pokrywający ciało, jednak brzuch pozostaje jeszcze przez pewien czas nagi. Po ośmiu dniach u młodych samic widać już sutki. Po 15 dniach następuje otwarcie oczu. Chomiki bawią się ze sobą i same już dbają o higienę ciała. Zaczynają korzystać z miejsca przeznaczonego na toaletę. Na 1 – 2 tygodnie przed zakończeniem okresu ssania stają się bardzo aktywne ruchowo. W trzecim tygodniu życia zostają odstawione od piersi. Przez jakiś czas pozostają jeszcze przy matce. Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku 60 dni, samice – w wieku 30 dni. Pierwsza kopulacja następuje zazwyczaj w 12 – 14 tygodniu życia. Chomiki są całkowicie wyrośnięte w wieku trzech miesięcy. Przeciętna długość życia wynosi 18 miesięcy, choć w niewoli mogą dożyć nawet 5 lat.

Kanibalizm

Stosunkowo często zdarza się u chomików kanibalizm polegający na zjadaniu własnego potomstwa. W optymalnych warunkach samica rodzi i odchowuje młode. Jednak w okresie okołoporodowym i podczas odchowu jest niepokojona, najczęściej zjada swoje młode. Natura przewidziała takie sytuacje, w których zagrożenie dla potomstwa jest zbyt duże. Samica instynktownie zjada swoje młode po to, by móc w najbliższym czasie w lepszych, bezpieczniejszych warunkach urodzić następny miot, który będzie miał szansę przeżycia, zaś samo zjedzenie młodych to dostarczenie organizmowi cennego białka. Inną niż niepokojenie przyczyną kanibalizmu może być brak wody do picia. W okresie karmienia młodych mlekiem zapotrzebowanie na płyny wzrasta i brak dostępu do wody może być równie niebezpieczny dla miotu.^[4]

Ciekawostka

Chomiki syryjskie charakteryzują się 40-krotnie większą niż człowiek tolerancją na alkohol (w przeliczeniu na masę ciała). Ta nietypowa cecha powoduje, że są one używane w laboratoriach badawczych przy opracowywaniu leków dla ludzi uzależnionych od alkoholu.
Chomiki są bardzo wrażliwe na różne choroby infekcyjne. Z tego powodu używane były w badaniach laboratoryjnych nad gruźlicą, brucelozą, nosówką, grypą, wścieklizną, pryszczycą, tularemią, chorobą kalaazar i wieloma innymi. Wykorzystywano je również do badań modelowych nad próchnicą zębów i chorobami nowotworowymi.

Chomik stepowy

Chomik stepowy (Cricetulus barabensis) – gatunek chomika karłowatego, o ciemnobrązowej do rudobrązowej barwie ciała z odcieniem szarym, z ciemną pręgą biegnącą na grzbiecie wzdłuż kręgosłupa. Ma dość długi jak na chomika, słabo owłosiony ogon.

Gatunek ten występuje w południowo-wschodniej Azji, na Syberii, w środkowej Mongolii i północnych Chinach. Żyje na glebach lessowych, stepach i półpustyniach, na wysokości do 4000 m n.p.m.

Chomik Roborowskiego

Chomik Roborowskiego – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych. Najmniejszy przedstawiciel podrodziny chomików. Ma zaledwie 7 cm długości, waży 10 – 25g, jest więc wielkości 2-tygodniowego chomika syryjskiego. Jego futro ma barwę piaskową z lekko czerwonawym odcieniem w lecie i szarym w zimie. Brak pręgi na grzbiecie i bocznych plam. Łapy ma porośnięte futrem. Porusza się jak chomik dżungarski, lecz jest bardziej zwinny. Na wolności zamieszkuje piaszczyste pustynie Azji Środkowej. Nie kopie rozbudowanego systemu nor. Wygrzebuje wąski otwór w wydmie i tuż za nim wykopuje sobie sypialnię. Ciąża trwa od 19 do 22 dni, po czym rodzi się do siedmiu młodych. Jego zwyczaje, zachowanie i biologia są podobne do innych chomików karłowatych. Dożywa wieku 2 lat.

Chomik europejski

Chomik europejski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, największy gatunek chomika, jedyny przedstawiciel rodzaju Cricetus.
Występuje na terenie Europy i Azji, tylko w naturze, nie jest hodowany.

Długość ciała: 20–34 cm
Długość ogona: 3–4 cm
Masa ciała: 400–700 gramów

Chomik europejski ma torby policzkowe, krótkie kończyny, ubarwienie grzbietu brązowe, a brzucha czarne, koniec nosa i łapy białe, za uszami i po bokach żółte plamy. Żyje na polach uprawnych. Kopie głębokie nory, gdzie gromadzi zapasy. Jest aktywny w nocy. Żywi się głównie pokarmem roślinnym, ale korzysta także z pokarmu zwierzęcego.

Jest szkodnikiem upraw rolnych, lecz ze względu na rzadkie występowanie został wpisany w Polsce na listę gatunków prawnie chronionych. Niegdyś jego zasięg geograficzny obejmował całą środkową i południową Polskę, z wyjątkiem wyższych położeń górskich i zwartych kompleksów leśnych. Izolowana populacja, nawiązująca do wschodnioniemieckiej części zasięgu, znana była także z okolic Szczecina. Obecnie wycofał się z większości wysuniętych na północ stanowisk, a jego zasięg kurczy się nadal w szybkim tempie. Umieszczony na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce w kategorii DD (data deficient – nieokreślony stopień zagrożenia).

Chomik dżungarski

Chomik dżungarski – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, nadający się do hodowania w domu. Jego nazwa pochodzi od rejonu Chin dżungari w którym został odkryty.Środowisko życia i występowanie
Na wolności zamieszkuje stepy i tundry Syberii Zachodniej na terenach Rosji i Kazachstanu. W poszukiwaniu pożywienia może wędrować na obrzeża lasów. W niesprzyjających warunkach zapada w sen zimowy (hibernację) lub sen letni (estywację).

Wygląd

Chomik dżungarski, podobnie jak chiński, ma na grzbiecie pręgę. Kształt jego ciała jest jednak wyraźnie odmienny – bardziej zaokrąglony. Długość ciała to średnio 9 cm. Samiec ma długość około 10 cm, a samica 7 cm. Bardzo krótki ogon i łapy są prawie niewidoczne. U chomików karłowatych gruczoł zapachowy położony jest pośrodku brzucha. Masa ciała wynosi 30–40 g. Wyróżnia się czarną pręgą od czoła po ogon. W większości chomiki te są ciemnego ubarwienia, lecz występują także białe, u których też wyróżnia się pręgę na grzbiecie, lecz jest ona mniej widoczna.

Ubarwienie

Latem kolor chomika dżungarskiego jest na grzbiecie szary, na brzuchu biały. Na bokach ciała mogą występować białe plamy. W zimie futro na grzbiecie jest o wiele jaśniejsze, prawie zupełnie białe. Zmiana koloru futra ma podłoże fotoperiodyczne. W warunkach domowych zmiana ta zdarza się rzadko.

Rozród

U chomików karłowatych ruja nie odbywa się zbyt wyraźnie. Powtarza się ona cyklicznie co 4-6 dni. Zaloty chomików karłowatych mają podobny przebieg jak u chomików syryjskich, lecz trwają krócej. Rozwój młodych przebiega bardzo podobnie jak u chomika syryjskiego. Chomiki karłowate rosną do końca życia.
Rozmnaża się przez cały rok (samica rodzi 3 do 7 razy w roku), toteż płodność tego gatunku jest stosunkowo wysoka. Samica po 21-dniowej ciąży rodzi przeciętnie od 4 do 7 młodych, choć zdarzają się większe mioty, liczące nawet powyżej 10 młodych. Młode osiągają dojrzałość płciową po 1 do 2 miesięcy. Chomik dżungarski żyje w niewoli od 2 do 3 lat.
Chomik dżungarski nie jest gatunkiem agresywnym. Jest towarzyski i dobrze się czuje w otoczeniu ludzi (o ile od małego ma z nimi kontakt).
Hodowla kilku chomików jest trudna, gdyż muszą one mieszkać w odizolowaniu od siebie nawzajem. Często występuje agresywność wobec osobników tej samej płci już w wieku około 1,5 miesiąca i nasila się wraz z wiekiem. W przypadku osobników różnej płci, mieszkającej w bliskim otoczeniu, będzie dochodziło do intensywnego rozmnażania.

Żywienie

Chomik żywi się głównie mieszanką ziaren i nasion, orzechami, ryżem, uzupełniając dietę świeżymi warzywami, owocami oraz mięsem i nabiałem, które są ważnym źródłem białka. Karmione soczystymi owocami rzadko piją wodę. Jeśli samica chomika nie będzie jadła sera ani mięsa po urodzeniu młodych, może równie ze strachu, jak i niedoboru białka zjeść swoje młode. Mimo iż, chomiki dżungarskie mogą zjeść wiele rzeczy, nie należy im podawać: owoców cytrusowych, resztek obiadu, słodyczy i czekolady (która zawiera szkodliwą teobrominę), napoi słodzonych lub gazowanych oraz roślin trujących (którymi są niektóre rośliny pokojowe) .

Problemy Zdrowotne

Choroby

Pasożyty

Chomik chiński

Chomik chiński– gatunek chomika, zamieszkujący Azję. Gatunek hodowlany.

Występowanie

Gatunek ten zamieszkuje rozmaite środowiska, wystrzega się jednak piaskowych pustyń, wysokich gór i wilgotnych podłoży.

Wygląd

Chomik chiński ma wiele cech wspólnych z chomikiem syryjskim. Cała sylwetka oraz sposób poruszania się są u obu kuzynów bardzo podobne. Chomik chiński dochodzi do 11 cm długości, jest więc prawie o połowę mniejszy od chomika syryjskiego i waży 38-46 g. Posiada długą czarną pręgę, biegnącą wzdłuż grzbietu. Ciało chomika chińskiego, w przeciwieństwie do innych chomików karłowatych, jest walcowate. Jak każdy chomik ma krótkie, silne i przystosowane do długich biegów łapy. Przednie mają 4 wykształcone palce i zredukowany kciuk, tylne mają 5 palców. Łapy są nieowłosione. Chomik ten ma najdłuższy ogon ze wszystkich chomików, który pomaga zwierzęciu we wspinaniu się. Ogon jest również nieowłosiony. U chomików karłowatych gruczoł zapachowy położony jest pośrodku brzucha. Chomiki mają duże wypukłe oczy, charakterystyczne dla zwierząt aktywnych nocą, choć chomik chiński bywa aktywny także w godzinach dziennych. Chomiki mają dobrze wykształcony słuch i węch co rekompensuje słabszy wzrok.

Chomik Campbella

Chomik Campbella– gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, wcześniej klasyfikowany jako podgatunek chomika dżungarskiego Phodopus sungorus campbelli. Żyje na stepach i terenach półpustynnych. Piaskowy odcień jego futra zlewa się z otoczeniem. Ma podobnie jak chomik dżungarski czarną pręgę biegnącą wzdłuż grzbietu, nie posiada bocznych plam. W zimie odcień jego futra pozostaje niezmienny. Łapy są owłosione. Chomik Campbella jest nazywany również chomikiem mandżurskim lub mandżugarskim.

Chomik bałkański

Chomik bałkański – pochodzący z Europy gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych.
Występowanie Lasostepy , stepy , mokre tereny, półpustynie i pustynie europejskiej strony Rosji , Kaukazu , południa zachodniej Syberii , Środkowej Azji^[2]^[3]. Na południu może zamieszkiwać siedziby ludzkie.

Zachowanie nory , choć bardziej lubi mieszkać w tych wykopywanych przez inne gryzonie. W razie niebezpieczeństwa ukrywa się w niej, gdyż tak jak myszy i szczury ma krótkie łapki, które uniemożliwiają szybki bieg. Pożywienie – nasiona trzyma w odległości 100-500 m za norą. Chomik nie zapada w sen zimowy ani odrętwienie (jest mało aktywny), dlatego, żeby zapewnić sobie pokarm, przed zimą zbiera do 800 g nasion. Prawdopodobnie nie jest agresywny.

Chomik bałkański prowadzi nocny tryb życia. Czasami kopie własne

Wygląd

długość ciała – wynosi od 13 cm

długość ogona – do 3,5 cm.

kolor futra – szary

ogon i łapki – jasne, nieowłosione.